انواع خیارات
انواع خیارات به چه معنا است؟ خیارات چیست؟ و چه اهمیتی در معاملات دارند؟ اصطلاحات حقوقی وقتی برای اشخاص عادی اهمیت پیدا می کند که در قراردادهای منعقد خود با آن روبه رو می شوند. چه بسا به دلیل ناآگاهی از معنا و اثر دقیق این اصطلاحات حقوق خود را تضییع کنند. یکی از این اصطلاحات اسقاط کافه خیارات می باشد. اسقاط به معنای از بین بردن و کافه به معنای تمام می باشد. در واقع اسقاط کافه خیارات به معنای از حذف تمام خیاراتی می باشد که براساس آن می توان عقد را یک جانبه فسخ کرد.
منظور از خیارات چیست؟
در خصوص عقود جایز ما از خیار صحبتی به میان نمی آوریم زیرا این عقود بدون خیار هم قابل فسخ می باشد. بنابراین در خصوص عقود لازم است که خیارات کارایی دارند. در قانون، حق فسخ قرارداد در شرایط خاصی برای هر یک از طرفین درنظر می گیرند که اصطلاحاً به آن خیارات می گویند و انواع زیادی دارد.
مطلب مرتبط: دریافت وام مسکن با سند خانه
به عبارت دیگر، بر اساس قانون در برخی اوقات، یکی از طرفین قرارداد و یا هر دو طرف قرارداد می توانند عقد لازمی را که در اصل هیچ‌کدام نمی‌توانند آن را یک جانبه فسخ نمایند، فسخ کنند و از بین ببرند. در قانون مدنی مواردی وجود دارند که در آن شخص دارای اختیار فسخ، حقوقی را به نام حق خیار دارا می باشد خیارات موجود در قانون مدنی ۱۲ مورد هستند. خیارات موجود در قانون مدنی عبارتند از: خیار مجلس، خیار حیوان، خیار شرط، خیار تاخیر ثمن، خیار رویت و تخلف و صف خیار غبن، خیار عیب، خیار تدلیس، خیار تبعض صفقه، خیار تخلف شرط، خیار تفلیس و خیار تعذر تسلیم.
انواع خیارات و کاربرد آن در معاملات
براساس قانون انواع عقد یا قرارداد به چند قسم تقسیم می شوند. دو قسم از آنها که در برابر یکدیگر قرار می گیرند عقد جایز و لازم می باشند. قانون مدنی ایران عقد جایز را عقدی می‌داند که «هر یک از طرفین هر زمان که بخواهند بتوانند آن را به هم بزنند». نمونه این عقد را می‌توان عقد وکالت دانست.
مطلب مرتبط: کارشناسی ملک در گیلان
اما همین قانون عقد لازم را عقدی می‌داند که «هیچ از طرفین معامله حق فسخ آن را ندارند، مگر در موارد معین.» نمونه این عقد را می‌توان قرارداد بیع یا همان خرید و فروش املاک دانست. در اینجا قانون این حق را به طرفین معامله می‌دهد که با استناد به دلایل قانونی معامله را فسخ کنند که یکی از این دلایل همان بحث خیارات است. خیارات در خصوص جرم طرف معامله موثر نمی باشد. بلکه حقی است که برای جبران ضرر به متعاملینمی دهند تا با استناد به شواهد و مستندات قانونی از آن استفاده کنند.
مطلب مرتبط: کاربرد خیارات در معاملات ملکی
خیارات مصرح در قانون مدنی 12 قسم می باشد که در اینجا به چند مورد از آنها می پردازیم:
1-خیار مجلس:
بر اساس قانون مدنی ایران خیار فسخی است که بر اساس آن، هریک از طرفین عقد قرارداد، مادامی که مجلس قرارداد منعقد است و متفرق نشده‌اند، اختیار فسخ معامله یا قرارداد را دارند. خيار مجلس مختص عقد بيع است و در ساير عقود معين راه ندارد.
مطلب مرتبط: جهت و موقعیت در ساختمان
2-خیار شرط:
هر گاه در معامله شرط شود که یکی از متعاملین یا هر دو یا شخص ثالثی حق فسخ معامله را در مدت معین داشته باشد، این معامله خیاری است. در این شرایط حق فسخی که در آن پیش بینی شده است خیار شرط نامیده می‌شود.
3-خیار عیب:
خیار عیب که به آن خیار نقیصه نیز می‌گویند یکی از انواع خیار در فقه و حقوق اسلامی است. بر اساس آن در صورت معیوب بودن شیء مورد معامله خریدار حق برهم زدن معامله را دارد. به عبارت دیگر این خیار در جایی ایجاد می‌گردد که مشتری کالایی را که معیوب است، خریداری کرده‌است. خیار عیب ویژه عین معین است.
مطلب مرتبط: قرارداد جعاله
4-خیار غبن:
غبن در لغت به معنای ضرر و زیان رساندن ، فریب دادن و یا گول زدن است. در حقوق وقتی از غبن حرف می زنیم یعنی یکی از دو طرف معامله دچار ضرر و زیان شود، در معامله فریب خورده است. در واقع به معنای این است که معامله به معنای غیر واقعی باشد. اگر هریک از طرفین معامله درباره ارزش واقعی مال مورد معامله فریب بخورد می تواند از خیار غبن استفاده و معامله را فسخ کند. اگر کسی مالی را به قیمت غیرواقعی معامله کند، طبق قانون می تواند به دادگاه دادخواست بدهد و درخواست فسخ معامله را کند.
مطلب مرتبط: شرایط تفکیک زمین
5-خیار تدلیس:
تدلیس به معنای کتمان کردن و پنهان کردن است . تعریف خیار تدلیس در ماده 438 قانون مدنی تعریف شده است . در این ماده آمده است که: تدلیس عبارت است از عملیاتی که موجب فریب طرف معامله شود. با توجه به مثال بالا و با توجه به ماده 438 می توان گفت که در صورتی که فروشنده صفتی را به مالی نسبت دهد که در واقع مال فاقد آن صفت است و وجود آن صفت باعث شود خریدار آن را بخرد ، برای خریدار حق فسخ بر مبنای خیار تدلیس ایجاد می شود . برای توضیح ، در مثال بالا فروشنده طوری وانمود کرده است که دستبند طلا است و خریدار نیز با نیت اینکه طلا است اقدام به خرید آن کرده است. در واقع فروشنده با فریب خریدار به او حق فسخ قرارداد را می دهد؛ مبنای این حق فسخ ، اختیار ناشی از فریب مشتری است.
املاک حمید در رشت، مشاور شما در سرمایه گذاری.
از صفحه اینستاگرام ما دیدن فرمایید.
برای ارتباط با ما تماس بگیرید.
محتواهای تصویری ما را در آپارات تماشا کنید.
